• Actueel

In gesprek met Hanneke Welten: “De ideale kruispuntoplossing vraagt om een open blik”

Wat is nu de beste oplossing voor een kruispunt: een rotonde of verkeerslicht? En hoe helpen iVRI’s – intelligente verkeersregelinstallaties – bij de doorstroming en prioritering van bepaalde groepen weggebruikers? Het zijn belangrijke vragen die Hanneke Welten, Teamleider Smart Mobility bij DTV Consultants, tegenkomt in de praktijk én in haar cursussen. Volgens haar hangt de keuze sterk af van het doel: “Met verkeerslichten op een kruispunt kun je het verkeer beter sturen of doseren.” We gingen met haar in gesprek over veilige kruispuntoplossingen, beleidskeuzes en de laatste ontwikkelingen in de wereld van iVRI’s.

Nederland is gek op rotondes. Ons land telt ongeveer 5.500 rotondes en rotonde-achtige situaties. De keuze voor zoveel rotondes is logisch: door de lage aanrijdsnelheid zijn ze veilig. Voor auto’s, maar ook voor fietsers. Volgens Hanneke Welten, Teamleider Smart Mobility én docent bij DTV Consultants, is het echter belangrijk om een open blik te houden, bij het zoeken van de ideale kruispuntoplossing: “Waarvoor je kiest is afhankelijk van de doorstroming van het verkeer. Ik zeg altijd tegen mijn cursisten: het beste kruispunt is gewoon een voorrangskruispunt. Ofwel: een kruispunt zónder maatregelen.”

Veiligheid vs. sturing

Vaak ontstaat er echter een situatie, bijvoorbeeld bij grote verkeersdrukte, waardoor wél maatregelen nodig zijn. Dan komt een rotonde of verkeerslichten als oplossing in beeld. Welten: “Een rotonde is veilig en geeft ook weinig oponthoud. Als de rotonde vrij is kun je gelijk doorrijden. Bij verkeerslichten heb je eerder te maken met vertraging.” Het voordeel van verkeerslichten op een kruispunt is daarentegen dat je het verkeer beter kunt sturen of doseren. “Verkeerslichten zijn een goede manier om in te grijpen in de verkeersafwikkeling.”

Op zoek naar de beste oplossing

Hoe beleidsbepalers komen tot een kruispuntoplossing verschilt per gemeente of wegbeheerder, ziet Welten in de praktijk. “Er zijn wegbeheerders die altijd een rotonde of een kruispunt op een bepaald type weg willen. Vaak is dit ingegeven vanuit beleid. Kosten spelen ook een rol bij de keuze. Een rotonde is in aanleg duurder, maar in onderhoud goedkoper. Bij verkeerslichten geldt precies het tegenovergestelde.” Je kunt je keuze ook baseren op basis van rekenen en simuleren. Er bestaan rekenmodellen die bepalen of een rotonde of kruispunt met verkeerslichten een passende oplossing is. “Je hebt dan inzicht nodig in je verkeersaanbod en de intensiteiten van de verkeersstromen voor de huidige situatie en toekomstige situatie. Je kijkt dan meestal 15 jaar vooruit. Met Cocon hebben wij ons eigen softwareprogramma in huis voor het ontwerpen en doorrekenen van verkeerslichtenregelingen voor kruispunten”, zegt Welten.

Talking Traffic: iVRI

Sinds 2018 wordt via Talking Traffic de inzet van iVRI gestimuleerd. Het idee achter Talking Traffic is dat verkeer onderling communiceert en met wegkantsystemen zoals intelligente verkeerslichtinstallaties. “Die iVRI’s weten dat er verkeer in aantocht is en kunnen de groentijd daarop aanpassen voor een vlottere doorstroming. Andersom werkt het ook: bestuurders weten wanneer en hoe lang het verkeerslicht op groen staat en kunnen de snelheid daarop aanpassen”, zegt Welten. Met iVRI kun je volgens haar drie dingen doen: prioriteren, informeren en optimaliseren. “Denk aan het voorrang verlenen van hulpdiensten, het openbaar vervoer, vrachtverkeer of de fietser. Ook kun je verkeersstromen efficiënter laten lopen. Best veel gemeenten passen iVRI al toe.

Verkeerslichtenbeleid

Steeds meer steden sturen via hun mobiliteitsbeleid op CO2-reductie, doorstroming en leefbaarheid. Een netwerk aan (intelligente) verkeersregelinstallaties kan helpen bij de uitvoering van dat beleid. Verkeerslichten zijn immers een ideaal middel om verkeer te begeleiden of te sturen. Je kunt er als overheid voor kiezen om het autoverkeer te stimuleren, of juist het openbaar vervoer of de fietser. Via vier strategieën zet je beleid om tot een concreet netwerk aan kruispunten met verkeerslichten. Welten: “Je start met een plaatsingsstrategie: daarin bepaal je de plek van een kruispunt met verkeerslichten in je gemeente. Via de regelstrategie leg je vervolgens vast hoe je het verkeer op dat kruispunt regelt en prioriteert. In de ontwerpstrategie maak je een keuze voor je verkeerslichtinstallatie: wordt het een iVRI of VRI? Tot slot is er de beheerstrategie. Daarin leg je vast wat je gaat doen om een verkeerslicht te beheren over een periode van pakweg 15 jaar, zowel op technisch als verkeerskundig vlak.”

Meer kennis over verkeersregelinstallaties

Dat je met de juiste kruispuntoplossing veel kunt bereiken, is duidelijk. Lokaal of regionaal verkeersmanagement vraagt echter om de nodige kennis en kunde. Om die reden biedt DTV Consultants diverse cursussen en opleidingen op het gebied van verkeersmanagement aan. Hanneke Welten is een van de cursusleiders. “In de basiscursus verkeerslichten kijken we wanneer je voor welke kruispuntoplossing kiest en hoe een kruispuntontwerp eruit moet zien. In de cursus ontwerp verkeersregelingen ga je aan de slag met onze cocon-ontwerptool. De opleiding iVRI schetst op zijn beurt het hele proces rond de uitrol van iVRI en wat het betekent voor jou als wegbeheerder. Tot slot zitten er nog modules verkeersmanagement en verkeerslichten in onze post-MBO en post-HBO opleidingen.”

De cursussen en opleidingen van DTV Consultants

Meer weten over iVRI’s en veilige kruispuntoplossingen? DTV Consultants biedt diverse cursussen en opleidingen aan op het gebied van verkeersmanagement en intelligente verkeerslichtsystemen. Bekijk ons complete aanbod.

iVRI in de praktijk: nieuwe ontwikkelingen

DTV Consultants heeft een jarenlange ervaring en expertise als het om de ondersteuning bij of uitrol van iVRI-projecten gaat. Welten: “In Vlaanderen zijn twee collega’s bezig met iVRI binnen het Mobilidata-project, vergelijkbaar met Talking Traffic zoals we dat in Nederland kennen. In eigen land zijn we druk met de Fiets Peloton Module, een slimme manier om fietsers te prioriteren op kruispunten. En met onze zelfontwikkelde KPI-monitoringstool adviseren we wegbeheerders, bijvoorbeeld in de Metropool Regio Rotterdam Den Haag. De tool maakt het mogelijk KPI-waarden uit iVRI’s uit te lezen en te analyseren.”

Over

Hanneke Welten geeft les en is Teamleider Smart Mobility bij DTV Consultants. Haar team bestaat in totaal uit 18 specialisten met een brede expertise op het gebied verkeerslichten en verkeersmanagement. Het team helpt overheden en wegbeheerders met onderzoek en advies, bij aanbestedingen en contracten en is een sparringpartner of begeleider bij de uitrol van iVRI.