• Actueel

Regels voor fatbikes? Onderzoek DTV toont aan: ‘een heilloze weg’

Het is een heilloze weg om wetgeving op te stellen die specifiek geldt voor (het gebruik van) fatbikes. Tot die conclusie komt verkeerskundig adviesbureau DTV na onderzoek in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Voor alle kenmerken van fatbikes geldt dat ze óf makkelijk te omzeilen zijn, óf niet onderscheidend zijn ten opzichte van andere e-bikes. Of dat ze de fatbike juist veiliger maken.

De populariteit van fatbikes is de laatste jaren hard gegroeid, met name onder jongeren. Tegelijkertijd is de elektrische fiets met dikke banden mikpunt van politieke en maatschappelijke discussie. Fatbikes zouden de verkeersveiligheid onder fietsers in Nederland verder onder druk zetten. Om die reden is op 11 september jl. een motie aangenomen in de Tweede Kamer waarin wordt verzocht om voor fatbikes een minimumleeftijd van 14 jaar en een helmplicht in te voeren. Dit vormde de aanleiding voor het ministerie van IenW om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om in de wetgeving een aparte voertuigcategorie voor fatbikes te maken of aparte regels op te stellen voor de fatbike.

Om te komen tot de onderzoeksresultaten consulteerde DTV uiteenlopende stakeholders met kennis van het voertuig, de voertuigtechnologie en ook de impact op de verkeersveiligheid.

Conclusie: een aparte categorie voor fatbikes is een heilloze weg

In theorie is het mogelijk om een lijst met kenmerken op te stellen aan de hand waarvan kan worden vastgesteld of iets wel of niet (juridisch) een fatbike is. Alle geconsulteerde stakeholders verwachten echter dat fabrikanten de fatbikes zullen aanpassen om net buiten de wettelijke definitie te vallen, terwijl ze er nog wel uitzien als fatbike. Voorbeeld: als fietsen met banden vanaf 8,0 centimeter als fatbike worden aangemerkt, krijgen nieuwe modellen “fatbikes” simpelweg banden van 7,9 centimeter dik.

Onderbouwing ontbreekt

Hans Godefrooij, fiets- en verkeersveiligheidsexpert bij DTV, leidde het onderzoek. Hij licht toe: “Bovendien ontbreekt een goede onderbouwing om voor fietsen met dikke banden strengere eisen te stellen. Brede banden zorgen voor meer grip en stabiliteit. Daarmee is het aannemelijk dat brede banden in de meeste omstandigheden juist verkeersveiligheidsvoordelen bieden ten opzichte van smalle banden. Ook voor nagenoeg alle andere kenmerken van de fatbike geldt dat de verkeersveiligheidsargumenten voor strengere regels ontbreken, dat strengere regels ook andere fietsen zouden raken, of dat ze makkelijk te omzeilen zijn.”

Wat is het exacte probleem?

Alle stakeholders zijn het erover eens dat het wenselijk is om maatregelen te nemen om het aantal ongevallen onder fietsers terug te dringen. Het is echter niet mogelijk om een goed onderscheid te maken tussen fatbikes en andere elektrische fietsen. Wetgeving die gericht is op maatregelen specifiek voor de fatbike zal in de praktijk daarom weinig tot geen zoden aan de dijk zetten. Hans Godefrooij: “Heel veel verkeersveiligheidsproblemen worden nu als “fatbike-probleem” op één hoop gegooid, terwijl ze in principe niks met het type fiets te maken hebben.” En dus is het nodig om beter zicht te krijgen op de feiten en omstandigheden die bijdragen aan het ontstaan van ongevallen met elektrische fietsen. “Pas als we het met elkaar eens zijn welk probleem we precies willen oplossen, kan bekeken worden welke maatregelen het beste kunnen worden genomen.”

No-regretmaatregelen

Een opgevoerde elektrische fiets is niets anders dan een niet-gekeurde bromfiets. De verkoop en gebruik hiervan zijn al verboden en de handhaving hierop kan verder worden geïntensiveerd. Ook wordt door het Ministerie van IenW gewerkt aan een wijziging van regelgeving waarmee er een verbod komt op de aanwezigheid van hard- en software op fatbikes waarmee controles worden beïnvloed of bemoeilijkt. De effecten hiervan worden echter pas na verloop van tijd zichtbaar.

Om te bepalen welke aanvullende maatregelen nuttig kunnen zijn, is het wenselijk om meer feiten te verzamelen over de aard en de omvang van de problematiek. Zoals verschillen in risico’s tussen fietssoorten, gebruik en gebruikers. Pas dan kan worden besloten of de bestaande regels beter moeten worden gehandhaafd, of dat er extra regels nodig zijn en voor wie die eventuele extra regels dan moeten gaan gelden.

Verantwoording

Voor het onderzoek heeft DTV diverse stakeholders geconsulteerd die kennis hebben van het voertuig en de voertuigtechnologie en/of de impact op de verkeersveiligheid. De volgende stakeholders zijn geïnterviewd: BOVAG, RAI Vereniging, Fietsersbond, Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), RDW, SWOV, TNO, politie en enkele fabrikanten (Brekr en Phatfour) die zijn aangesloten bij het convenant Veilige Fatbikes.

Het volledige rapport, dat als bijlage is meegestuurd met de brief van 15 januari 2025, (bron: tweedekamer.nl) vind je hier:

DTV Rapport fatbikes

Lees ook: Fatbikes, verkeersveiligheid en maatregelen. 7 Vragen en antwoorden

Over DTV

DTV is een adviesbureau dat helpt bij het oplossen van mobiliteitsvraagstukken. Met een frisse blik en een nuchtere mentaliteit werken we aan vooruitgang in mobiliteit. Onze expertisegebieden zijn: actieve mobiliteit, verkeersveiligheid, gedrag, slimme mobiliteit, verkeerslichten en data & development. Ook zijn we specialist in leren & opleiden via ons label DTV Academy. Ons kantoor is gevestigd in Breda en ons team bestaat uit ongeveer 50 medewerkers.