Nieuws · 01 feb 2024

Roodlichtnegatie: waarom bestuurders stoppen met wachten

Wat maakt dat sommige bestuurders door rood rijden? Is de oorzaak van roodlichtnegatie overal hetzelfde of verschilt dit per soort weg? DTV heeft voor de provincie Noord-Brabant gedragsonderzoek gedaan naar de voorspellers van roodlichtnegatie door gemotoriseerd verkeer.

Rood staat voor verlies

Wij mensen willen vaak zo snel en efficiënt mogelijk van A naar B. Dat betekent dat alles wat een snelle reis van A naar B bemoeilijkt, als een belemmering wordt gezien: zo ook een rood verkeerslicht. Dit wordt niet als verkeersveiligheidsmaatregel van de weg gezien , maar als oponthoud. En hoe langer het oponthoud, door bijvoorbeeld lange rijen of wachttijden, hoe ongeduldiger bestuurders worden en hoe meer zij willen voorkomen dat ze moeten stoppen voor een rood verkeerslicht. Dit is een vorm van loss aversion: bestuurders willen het verlies in tijd kosten wat kost vermijden en nemen daardoor grotere risico’s (zoals roodlichtnegatie).

Mij overkomt dat niet

Met name jongere bestuurders lijden aan de zogeheten optimism bias: het idee dat je minder risico loopt dan anderen. In dit geval: de kans dat je een ongeluk of een boete krijgt na het negeren van een rood verkeerslicht. Het idee dat er geen consequentie hangt aan roodlichtnegatie maakt dat bestuurders niet altijd de motivatie hebben om te stoppen, zeker niet bij haast.

Waarom bestuurders stoppen met wachten

Met behulp van observaties, cameraonderzoek en het wetenschappelijk kader heeft DTV gedragsvoorspellers van roodlichtnegatie in kaart gebracht. Dit is gedaan op drie verschillende soorten wegen: een N-weg, een zijweg en de afrit van een snelweg. Met name ongeduld en het (gevoelsmatige) gebrek aan consequentie lijken algemene voorspellers van roodlichtnegatie. Toch kwamen er ook specifieke voorspellers voor bij elk soort weg. Zo kan lokgroen (het onbewust meerijden met een naastgelegen verkeerslicht dat op groen staat, terwijl het eigen verkeerslicht op rood staat) of een te hoge snelheid een grote rol spelen.

Groen licht voor gedrag interventies

DTV heeft algemene en weg-specifieke voorspellers van roodlichtnegatie in kaart gebracht. Dit biedt ruimte voor een snelle en gerichte (gedrags)aanpak om roodlichtnegatie te voorkomen of tegen te gaan.